We schreven een opiniestuk voor Trouw over de verontrustende ontwikkeling rondom burgerwachten met racistische trekjes.
Kunnen we het arresteren van dieven aan burgerwachten overlaten? Die kwestie dringt zich op, nu zelfbenoemde burgerwachten onlangs twee asielzoekers in Ter Apel hebben opgepakt en met tiewraps hebben geboeid. Eén van de burgerwachten had twee asielzoekers van zijn woning zien weglopen met ‘een tas en de step van m’n dochter’, meldde Nieuwsuur op 8 augustus.
Diefstal is een groot probleem en niet goed te praten. Maar eigenhandig twee mensen oppakken en boeien zoals de ‘burgerwacht’ trots laat zien op social media, gaat zowel juridisch als ethisch een grens over.
De toestroom van mensen naar Ter Apel, die zich in dit Groningse dorp melden om asiel aan te vragen, is groot. De capaciteit om hen op te vangen voldoet niet. Voor te veel nieuwkomers is de situatie bovendien uitzichtloos. Dat dit ergerlijke overlast voor de inwoners van Ter Apel oplevert is meer dan begrijpelijk.
Maar een burgerwacht heeft te veel vrij spel en kan ongecontroleerd te harde straffen uit delen. De ervaring leert ook dat deze vorm van eigenrichting vaak uit de hand loopt. Niet voor niets zijn zogenaamde ‘weerkorpsen’ sinds 1936 bij wet verboden.
En in Ter Apel staan de mensen op scherp. Buren hebben zich agressief getoond tegen mensen van wie ze dachten dat het asielzoekers waren. Eén van ons – Platform Stop Racisme en fascisme – is aangevallen en uitgescholden om zijn kleur. Bij een stroef lopend gesprek in het dorp zijn asielzoekers racistisch bejegend.
Hoewel de deskundigen in Nieuwsuur begrip toonden voor deze vorm van eigenrichting, is het belangrijk om alert te blijven. De politie zou ervoor moeten zorgen dat de situatie niet verder escaleert.
Het is het één óf het ander. Óf de groepen handelen zelfstandig, zonder toezicht. Dan vallen ze onder weerkorpsen en is hun activiteit bij wet verboden. Óf ze vallen onder buurtpreventiegroepen zoals we al in veel plaatsen kennen, dan is de politie sterk betrokken en is overmatig geweld en verslag daarvan doen op internet verboden.
Haast is geboden. Burgerwachten zonder toezicht en opleiding gecombineerd met oplopende emoties, zal leiden tot vormen van geweld dat voorkomen had kunnen worden. Zorg daarom snel voor betere opvang van asielzoekers en voor handhaving van wetgeving rondom burgerwachten. Dit mag niet verder uit de hand lopen.
Bron afbeelding: Donald Trung Quoc Don (Chữ Hán: 徵國單) – Wikimedia Commons