Ik nam me voor om iets te schrijven over Brazilië, of eigenlijk over Latijns-Amerika waar linkse leiders tegenwoordig wel aan de macht komen, maar vervolgens amper kunnen regeren. Waar ze vervolgd worden met een of andere justitiële beschuldiging, waardoor ze zich niet kandidaat kunnen stellen of hun hervormingen niet kunnen doorzetten.
Door: Alejandra Slutzky
Latijns-Amerika, waar volksleiders schaamteloos gevangen gezet worden en de ‘democratieën’ zichzelf met gebonden handen zien, omdat de rechterlijke macht een parallelle macht is geworden. Een macht die meer en meer in handen is van een rechtse, reactionaire en racistische elite. Zie de vervolging en de staatsgreep tegen Evo Morales in Bolivia, tegen Milagro Sala in Argentinië, de beschuldigingen tegen de vice-presidente en activiste Francia in Colombia, zie de gevangenschap van Lula en beschuldigen aan Dilma, om maar wat te noemen.
Met duizenden kan het volk de straat op gaan om hun steun aan deze leiders te geven, de rechterlijke macht handelt en veroordeelt, hindert en stuurt de politiek, naar eigen inzicht. Is dit de scheiding der machten in een democratie, zoals we het hadden bedoeld? Het laatste project van Cristina Kirchner in Argentinië was, toen ze president was, het ‘democratiseren van de rechterlijke macht’. Zij wilde daarbij de elitaire kliek, die zichzelf koos en aan de macht hield van het hoge gerechtshof, afbreken. Het is haar niet gelukt. Nu wordt ze door diezelfde kliek beschuldigd van alles en nog wat, zoals ze ooit deden met Lula, met Evo, met Milagro en met talloze andere linkse activisten die werkelijk dreigden het dominante systeem te veranderen.
Latijns-Amerika, vol verrassingen, ook als het op stemmen aankomt. Dan kan het zomaar zijn dat de armste mensen toch op de meest fascistische leiders stemmen, zoals men deed met Bolsonado, met Macri en met Camacho in Bolivia. Verbazing is dan de eerste reactie, maar we weten dat waar armoede is, er ook ongelijkheid is. Overleven is geen vanzelfsprekendheid, dan wordt men creatief en is het gevoel voor wie er een uitkomst biedt leidend, dan worden stemmen letterlijk gekocht, beloftes gedaan, geloofd en vervolgens gebroken.
En toch, op dit moment is Obrador in Mexico, Petro en Francia in Colombia, Castillo (was) in Peru tot voor kort, Evo Morales in Bolivia, Lula is terug in Brazilië (!), in Argentinië is er Fernandez en is er een grote kans dat een rechterhand van Cristina Kirchner komende verkiezingen wint.
Een Linkse wind waait weer in Latijns-Amerika zou je zeggen. Men spreekt zelfs over de Mercosur weer leven in te blazen (soort van Europese Unie voor Latijns-Amerika). Lula verklaarde meteen de ontbossing van de Amazone te zullen stoppen, net als in Colombia, Bolivia en Peru gebeurde. Lula belooft dat elk kind 3 keer per dag eten zal hebben, in Bolivia worden de rechten van de inheemse volkeren en moeder aarde tot het centrale belang gesteld in het beleid. En toch… Waarom zijn we dan niet superblij?
Het is angstig, het is kwetsbaar, want we weten dat Latijns-Amerika niet alleen in de wereld staat. We weten dat de gereedschappen die gebruikt worden, zoals de media en rechterlijke macht, in handen zijn van extreemrechts, van fascisten die schaamteloos racistisch kunnen zijn. De bestorming van de machtsgebouwen in Brasilia, de medeplichtigheid van politie en lokale politici aldaar is een rechtstreekse kopie van wat in de VS gebeurde. De aanklachten tegen onze linkse leiders lijken eveneens kopieën van aanklachten in de VS en elders tegen linkse leiders.
Nog altijd geloof ik dat Latijns-Amerika alles in zich heeft om de wereldrevolutie van onderaf te stuwen; de mens is daar georganiseerd, krachtig en energiek! Zij voelen de urgentie van klimaatverandering en van het nietsontziende marktgerichte systeem. Volkeren die keer op keer in opstand komen en sterke leiders naar voren brengen. Maar nu, nu is het gevecht anders; het speelt zich af in het hart en het bewustzijn van mensen.
Angst en wantrouwen, de behoefte aan antwoorden en oplossingen voor hun onzekerheid, zijn dankbare instrumenten voor (extreem)rechts geworden. Ook in Latijns-Amerika… En dit, het bange individu dat zich alleen voelt, dat antwoorden wil, dat behoefte heeft aan rust en aan oplossingen voor zijn zorgen, is een gemakkelijke prooi voor extreemrechts, voor fascisten. Zij die dan overtuigd zijn dat ze voor hun land, hun familie en het welzijn van iedereen opkomen, zij duwen de migranten weg, keren vluchtelingen de rug toe en bestormen een regeringsgebouw…
Hier een klein overzicht (van vertaalde) citaten van wat er gepubliceerd wordt over Brazilië, in mijn lievelingskrant in Argentinië, Pagina 12.
Daniel Kersffeld’s analyse, in Página 12.-
“Dit was de kreet van de Bolsonaristische fascisten onder het motto van afschaffing van de liberale democratie met behulp van directe militaire interventie. De mars op Rome, de gesmede verbranding van het Duitse parlement, de inname van het Capitool in Washington en de inname van het parlement in Brasilia, laten een herkenbare lijn zien. Het neoliberale fascisme wil historisch openlijk zijn minachting voor het systeem tonen, en zo aan iedereen zijn afkomst en bedoeling in de politiek bekendmaken. Dit lijkt in Brasilia, een grote historische politieke fout van het Bolsonaristische fascisme te zijn. Massale afkeur tekende zich in het land en opende de mogelijkheid voor Lula da Silva om zich als de gewenste hervormer van het systeem te tonen, een systeem die Bolsonaro in razende tempo van vier jaar tijd opgelegd had.”
“De Bolsonaristische beweging probeerde met de bestorming hetzelfde imago te gebruiken als bij de bestorming in de VS. Het was een politieke actie die religieuze groepen wilde aanspreken die zichzelf verlicht, gelovig en christen achten. Met deze bestorming, geleid door vele religieuzen, zou men zijn eigen problemen kunnen oplossen door de democratie letterlijk te breken en de macht in eigen handen te nemen.”
“Terwijl in de Verenigde Staten extreemrechts een president steunde die zijn herverkiezing had verloren en zijn toevlucht nam tot beschuldigingen van fraude, gingen deze Brazilianen een stap verder en eisten de afschaffing van de democratie en een militair ingrijpen…”
“Toen Lula won, zeiden we dat een prioriteit voor hem, was om de samenleving die door Bolsonaro was gebrutaliseerd en tot extreem geweld was aangezet, te “defascistiseren”. Met deze gebeurtenis zien we dat het niet alleen een prioriteit is, maar dat het urgent is en strenge oplossingen vereist is.”
“…Het systematisch ontkende “democratisch tekort” van democratische systemen in combinatie met het opgelegde neoliberaal denken op mens en maatschappij, dient volledig het internationale kapitalistische systeem dat tot rampen en excessen voert zoals in Oekraïne, Taiwan, in Afrika en de aarde. “
“… Zoals na de bestorming van het Capitool in 2021, overlapt het handhaven van de wet met de taak om de politieke en financiële kringen te identificeren die de bestorming mogelijk maakten…”
“Aangespoord door predikanten die hen oproepen de wapens op te nemen, terwijl ze ongefilterd hun haat verspreiden op sociale netwerken, hebben de meest geradicaliseerde Bolsonaristas als een menigte het Congres, de Planalto en het hoofdkwartier van het Federale Hooggerechtshof verwoest. Over hoe de politieke leiders samenzwoeren met evangelische leiders om de mars naar Brasilia te organiseren en de macht in eigen handen te nemen.”
Alejandra Slutzky is actief voor Platform Stop Racisme, Bij1 en H.I.J.O.S. Ze is auteur van De Stilte, Verse Taal, Ana Alumbrada en El Silencio Circular.